Πηγάζει από τις πλαγιές των Λευκών Ορέων, κυρίως από την περιοχή του Ομαλού, και διασχίζει την κοιλάδα του Ταυρωνίτη πριν εκβάλει στο Κρητικό Πέλαγος, κοντά στο χωριό Ταυρωνίτης. Κατά τη διαδρομή του, δέχεται νερά από παραποτάμους όπως ο Σεμπρωνιώτικος Λαγκός και ο χείμαρρος Ντεριανός . Ουσιαστικά, ο Ταυρωνίτης είναι το τελικό τμήμα του ποτάμιου συστήματος που σχηματίζεται από τη συμβολή του Ντερέ και του Σεμπρωνιώτη. Στηνουσία πρόκειται, δηλαδή, για ένα "δίκτυο ποτανιών", ένα από τα σημαντικότερα στη δυτική Κρήτη.
Στην εκβολή του, ο ποταμός Ταυρωνίτης σχηματίζει ένα μικρό δέλτα που αποτελεί σημαντικό υδροβιότοπο, φιλοξενώντας διάφορα είδη πτηνών, ερπετών και ψαριών . Η περιοχή είναι γνωστή για τη φυσική της ομορφιά και την οικολογική της σημασία. Στο σημείο αυτό βρίσκεται και η γέφυρα του ποταμού Ταυρωνίτη, που έγινε γνωστή από τη Μάχη της Κρήτης το 1941 καθώς εκεί έπεσε ο μεγαλύτερος όγκος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών που είχαν ως στόχο την κατάληψη του αεροδρομίου του Μάλεμε.
Το Διπλό Φράγμα του Ταυρωνίτη
Η δημιουργία ενός διπλού φράγματος Ταυρωνίτη προτάσσεται σήμερα ως έργο πρώτης προτεραιότητας του οποίου ήδη έχει δρομολογηθεί η διαδικασία υλοποίησης μέσω ΣΔΙΤ
Το έργο προβλέπει την κατασκευή 2 Φραγμάτων στον Ντεριανό και στον Σεμπρωνιώτη ποταμό, διασυνδεδεμένα με σήραγγα. Επίσης περιλαμβάνει την κατασκευή των έργων μεταφοράς και διανομής του νερού (δίκτυα – δεξαμενές – αντλιοστάσια) για την άρδευση περιοχών στον δήμο Πλατανιά, και στην Κίσσαμο, καθώς και για την ενίσχυση της ύδρευσης των δύο Δήμων. Να σημειωθεί ότι η ζήτηση της ύρδρευσης στους δυο νομούς, παρουσιάζεται ιδιαίτερα αυξημένη και λόγω του δυναμικά αυξανόμενου τουρισμού κατά τη θερινή περίοδο.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με μαθηματικές προβλέψεις
Από εργασία που εκπονήθηκε για το Πανεπιστήμιο Κρήτης με τίτλο: "Μοντελοποίηση της υδρορροής του ποταμού Ταυρωνίτη και αξιολόγηση του προτεινόμενου φράγματος Σεμπρωνιώτη" αντιγράφουμε κάτι που μας προβλημάτισε:
"Η μέση ετήσια θερμοκρασία μέχρι το 2100 θα αυξηθεί κατά 3-4οC , η βροχόπτωση θα μειωθεί κατά 30% και αυτό θα οδηγήσει και σε μείωση της παροχής του κατά 48%. Για τον ταμιευτήρα Σεμπρωνιώτη ως στόχος επιλέχθηκε ετήσια απόληψη 4,982,500m3. Με βάση αυτό τον στόχο το φράγμα όγκου 5 εκ. m3 σύμφωνα με τις σημερινές συνθήκες θα έχει επιτυχία παροχής νερού 99%, δηλαδή θα παρέχει το 99% της συνολικής ετήσιας παροχής που απαιτείται. Η προσομοίωση με τα μοντέλα κλιματικών αλλαγών δείχνει ότι η επιτυχία παροχής νερού για αυτό το φράγμα, το 2040 γίνεται 96% και μέχρι το 2060, 72.3%. Για τον ταμιευτήρα όγκου 6 εκ.m3 από επιτυχία 100% με τα σημερινά δεδομένα, το 2040 πέφτει στο 99.3% και το 2060 στο 74.5%. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον θα υπάρχουν περίοδοι ξηρασίας που το φράγμα θα αδειάζει για συνεχόμενα έτη, όπως το 2050-2055."
Σε τέτοια περίπτωση εμείς ας ευχηθούμε η δυσοίωση πρόβλεψη των μαθηματικών μοντέλων να μην επαληθευτεί από τη ζωή!