Η εμπειρία της ιδιωτικοποίησης του νερού στο Ηνωμένο Βασίλειο:
Το παράδειγμα της Thames Water
Η ιδιωτικοποίηση του τομέα ύδρευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980, είχε στόχο την ενίσχυση της αποδοτικότητας και την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις, ιδιαίτερα όσον αφορά την Thames Water, τη μεγαλύτερη εταιρεία ύδρευσης της χώρας, έχουν αναδείξει σημαντικές προκλήσεις και προβλήματα που προέκυψαν από αυτή την πολιτική.
Η Περίπτωση της Thames Water
Η Thames Water, υπεύθυνη για την υδροδότηση περίπου 16 εκατομμυρίων ανθρώπων στο Λονδίνο και τις νοτιοανατολικές περιοχές, αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα με χρέος που αγγίζει τα 16 δισεκατομμύρια λίρες. Η αύξηση των επιτοκίων έχει επιδεινώσει την ικανότητά της να εξυπηρετεί το χρέος της, οδηγώντας την εταιρεία σε αναζήτηση πρόσθετων κεφαλαίων για να παραμείνει βιώσιμη. Τον Φεβρουάριο του 2025, η εταιρεία προειδοποίησε ότι ενδέχεται να ξεμείνει από ρευστό έως τα τέλη Μαρτίου.
Περιβαλλοντικές και Διαχειριστικές Προκλήσεις
Πέραν των οικονομικών δυσχερειών, η Thames Water έχει δεχθεί έντονη κριτική για περιβαλλοντικές παραβάσεις. Μεταξύ 2005 και 2013, η εταιρεία κατέβαλε πρόστιμα ύψους 842.500 λιρών για 87 περιστατικά ρύπανσης, ενώ το 2017 της επιβλήθηκε πρόστιμο-ρεκόρ 20,3 εκατομμυρίων λιρών για τη διοχέτευση ακατέργαστων λυμάτων στον ποταμό Τάμεση. Επιπλέον, ενδεικτικό της ποιότητας του έργου της εταιρίας , είναι το γεγονός ότι στη Μεγάλη Βρετανία χάνεται το 1/4 του πόσιμου νερού σε διαρροές λόγω της έλλειψης επενδύσεων στα δίκτυα! Κι αυτό παρά την τρελή επιβάρυση στην τιμολόγηση του νερού για τους Βρετανούς...
Ακόμα και σήμερα η Thames Water και πλάι της πέντε ακόμα μικρότερες εταιρείες αντιμετωπίζουν δίκες με την κατηγορία ότι παραπλάνησαν τη ρυθμιστική αρχή Ofwat σχετικά με τον αριθμό των περιστατικών ρύπανσης, γεγονός που σήμαινε ότι ήταν σε θέση να χρεώνουν υψηλότερες τιμές στους πελάτες.
Η αγωγή, η πρώτη αγωγή περιβαλλοντικού δικαίου ανταγωνισμού που ασκείται στο Ηνωμένο Βασίλειο, έρχεται καθώς η ποσότητα των λυμάτων που διοχετεύονται στις υδάτινες οδούς της Βρετανίας έχει προκαλέσει την οργή του κοινού, ωθώντας την κυβέρνηση να δεσμευτεί για αυστηρότερη εποπτεία.
Προσπάθειες Διάσωσης και Ενδιαφέρον της Αμερικάνικης KKR για έλεγχο των Βρετανικών νερών
Για την αντιμετώπιση της κρίσης, η Thames Water ξεκίνησε διαδικασίες ανακεφαλαιοποίησης, αναζητώντας επενδυτές για την άντληση πρόσθετων κεφαλαίων. Σε αυτό το πλαίσιο, ο αμερικανικός επενδυτικός γίγαντας KKR υπέβαλε πρόταση εξαγοράς ύψους 4 δισεκατομμυρίων λιρών για την απόκτηση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της εταιρείας. Η KKR, ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτικούς ομίλους παγκοσμίως, σχεδιάζει να επενδύσει μακροπρόθεσμα και μέσω της Thames Water να αποκτήσει έλεγχο στο νερό της Βρετανίας.
Και οι Κινέζοι στο νερό της Βρετανίας!
Ανάμεσα στους ακάλυπτους δανειστές της χρεοκοπημένης εταιρίας, είναι η κινεζική κρατική Bank of China και η Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), καθώς και η Allied Irish Banks και ο ολλανδικός δανειστής ING, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με την εξέλιξη της διευθέτησης του δανείου, οι δύο τράπεζες που ανήκουν στο Πεκίνο θα μπορούσαν να γίνουν μέτοχοι της Thames Water.
Σε κάθε περίπτωση, αναλογιζόμαστε τις γεωπολιτικές διαστάσεις της υπόθεσης του νερού, μετά την ιδιωτικοποίησή του και μάλιστα στα πλαίσια της ανταγωνιστικής παγκοσμιοποιημένης Αγοράς!
Αντιδράσεις και Ρυθμιστικές Αβεβαιότητες
Ένα σενάριο για την αντιμετώπιση της κατάστασης για τη βρετανική κυβέρνηση είναι η προσωρινή εθνικοποίηση μέσω της ένταξης της εταιρείας σε καθεστώς ειδικής διοίκησης, όπως προβλέπεται από Νόμο για τη Βιομηχανία Νερού. Αυτό το καθεστώς επιτρέπει στην κυβέρνηση να διασφαλίσει τη συνέχιση των βασικών υπηρεσιών ύδρευσης, ενώ αναζητά μακροπρόθεσμες λύσεις για τη βιωσιμότητα της εταιρείας. Στο πνεύμα αυτό ισχυροποιούνται οι φωνές που ζητούν την πλήρη επανακρατικοποίηση της εταιρείας, αμφισβητώντας τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ιδιωτικού μοντέλου.
Η περίπτωση της Thames Water αναδεικνύει τις προκλήσεις και τις επιπτώσεις της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδρευσης. Ενώ η ιδιωτική διαχείριση υποτίθεται ότι θα έφερνε αποδοτικότητα και επενδύσεις, τα προβλήματα χρέους, οι περιβαλλοντικές παραβάσεις και οι ανησυχίες για την ποιότητα των υπηρεσιών υπογραμμίζουν την ανάγκη για προσεκτική επανεξέταση των πολιτικών ιδιωτικοποιήσεων στον τομέα του νερού.